De gemiddelde Nederlander geeft zijn leven een ruim voldoende en zegt gelukkig te zijn in kleine kring. In breder verband maakt hij zich echter zorgen; over de gezondheid van de aarde, terrorisme of over de verrechtsing van de maatschappij. ‘Met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht’ is het gevoel. Tegelijkertijd wijst onderzoek uit dat we allemaal geloven dat we veel verder zouden komen als we echt samen zouden werken. Dan gaat het niet alleen goed met mij maar met ons allemaal.
Afgelopen jaar verscheen het boek ‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman. Een bestseller met de geruststellende en tegelijkertijd verrassende boodschap dat mensen tijdens een noodsituatie, zoals bijvoorbeeld bij een overstroming, er niet op uit zijn om hun eigen hachje te redden, maar juist op te komen voor de zwakkeren en hulp bieden aan wie dit nodig heeft.
Tijdens de nieuwjaarsontmoeting tussen gemeente Zutphen en haar bewoners sprak burgemeester Annemieke Vermeulen over diversiteit en inclusie als versterking van het open klimaat van de stad. Zij wil zich inzetten voor een stad waar voor iedereen ruimte is om een plek te vinden. “Paradijsvogels geven kleur aan onze stad. Verschillen moeten we niet langer als een probleem zien, maar benutten als onbegrensde mogelijkheden.” Ontmoeting is hierbij het sleutelwoord. Kom uit je eigen kring en verbind je met andere, met onbekende mensen.
De Zutphense muzikant Frank Ong-Alok wil door samen muziek te maken dit jaar een verbinding leggen tussen mensen. “… het kan een tegenwicht vormen in een maatschappij waar het niet meer gaat over de dingen die werkelijk belangrijk zijn, zoals begrip voor elkaar hebben, elkaar niet veroordelen en gewoon elkaar liefhebben en accepteren.” Hij gelooft dat wanneer mensen samen muziek maken er verbroedering optreedt. Make music, no war.
Nemen we genoegen met de ruim voldoende en blijven we ons veilig in kleine kring zorgen maken over de wereld? Of gaan we in 2020 voor een goed tot zeer goed en stappen we op de ander af om elkaar te gaan begrijpen en leren lief te hebben. Dat lijkt me iets om tot meer dan een goed voornemen te maken.
Simone van der Lans
‘Als we het heilige loslaten, en onze verlangens de ruimte geven, en alles mogen pakken wat we willen, en daar technologie voor mogen inzetten – berg je dan maar. Dan zijn we fucked.’ Paul Kingsnorth, een Engelse journalist, schrijver en voormalig milieuactivist constateert dat we de band met het heilige doorgesneden hebben. Er is een scheiding ontstaan tussen mens en natuur en de vooruitgang is op de troon gezet. We geloven in de economie en niet langer in God. We verlangen naar de vervulling van onze wensen die dankzij een paar klikken op internet binnen 24 uur bij ons aan de deur afgeleverd wordt. In deze tijd van maakbaarheid en technologische oplossingen komt God weer met Zijn kerstcadeau Jezus. Na een reis van negen maanden uiteindelijk in Bethlehem afgeleverd. De middenklasse van toen deed de deur niet open. Een plekje in een stal was er dan toch nog. Veel verlangen was er niet naar de langverwachte Verlosser. Het zal wel te maken hebben met de begeleidende boodschap: God deed ons Zijn Zoon cadeau om de band tussen Hem en de mensen heel te maken. Is dat waarvoor we de deur opendoen? Een vervulling van een wens uit te zien komen waarvan we vergeten zijn dat we die hadden? Wie heilige verlangens heeft wenst meer dan wat te krijgen is in het horizontale. God geeft met kerst herstel van heilige hoop op een leven in verbinding met Hem.
Simone van der Lans
Onhandig manoeuvrerend stommelt het oudere echtpaar naar de uitgang van de kringloopwinkel. Mevrouw duwt een buggy met met daarin een teckel naar de smalle deur. Meneer volgt, en weet eigenlijk niet waar hij hun wandelstokken en andere teckel die hij aan de lijn heeft moet laten. Ik zie zijn blik naar de deur gaan en schiet te hulp. ‘Zal ik de deur even voor u open houden?’ Dankbaar kijken ze me aan. Nu nog het afstapje en de volgende deur en dan staan we allemaal buiten. Ik loop naar mijn fiets en doe de vrolijk gekleurde kaarsen die ik gevonden heb in mijn fietstas. De teckel trekt aan zijn uitlooplijn en komt mijn kant op. Meneer grapt: ‘Hij wil met u mee!’ Ik zeg: ‘Ik ben een aardige mevrouw! Dieren voelen dat.’ Lachend fiets ik weg.
De woorden blijven in mijn hoofd naklinken. ‘Een aardige mevrouw.’ Sinds enige tijd ben ik blijkbaar ook in mijn eigen beleving een mevrouw geworden. Nu ik mijn grijze haren toon kom ik er voor uit dat ik een zekere leeftijd bezit. Aardig ben ik al wat langer. Opgevoed door ouders die het normaal vinden om iets voor een ander te doen, is het ook bij mij een gewoonte geworden om om me heen te kijken wie ik kan helpen. Het levert altijd meer op dan het kost.
#doeslief; de campagne van Sire om Nederlanders bewust te maken van onaardig gedrag, lijkt in Zutphen niet zo hard nodig te zijn. In de Achterhoek is naoberhulp een prachtig voorbeeld van omzien naar elkaar. Samen zorgen voor begrafenissen en bruiloften. Maar ook in het klein weten wie een handje hulp kan gebruiken. Overal zijn hufters maar hier zijn er minder. Groeten op straat, zomaar even contact maken terwijl je in een winkel staat, een galant gebaar, iets lenen van een buurtgenoot; doorsnee Achterhoeks gedrag. Omzien is meeleven met wie je kent maar ook het zien van wie je net ontmoet op straat. Aardig zijn begint met kijken.
Simone van der Lans
Loslaten lijkt het tegenovergestelde van grip houden. Je laat los wanneer je zegt en voelt dat wat er ook gebeurt het goed is zoals het gaat. Grip houd je wanneer je meer planmatig je leven leidt. In de bijbel staat een verhaal over Ruth die beide dingen diep doorleefd heeft. Het inspireert ons te kijken naar wat er gebeurt als alles op zijn kop lijkt te staan en je je leven opnieuw vorm moet geven.
Ruth is een vrouw die zowel leeft vanuit grip als loslaten. Er zijn haar verschrikkelijke dingen overkomen. Haar man is al vroeg overleden waardoor ze nu een jonge kinderloze weduwe is. Wanneer haar schoonmoeder, die ook weduwe is geworden, na een tijdje aankondigt terug te gaan naar haar land van herkomst, wordt het gevoel van er alleen voor te staan nog sterker voor Ruth. Ze besluit mee te emigreren met haar schoonmoeder. Een dapper besluit want hiervoor geeft ze de zekerheden op van familie, afkomst, taal en inkomsten. Ruth laat veel los voor een ongewisse toekomst. Is het willen blijven bij haar schoonmoeder haar zoveel waard? Ruth geeft ons de ware reden prijs. Ze voelt zich verbonden met het geloof van haar schoonmoeder Naomi, een Israëlitische vrouw. De goden van Moab, waar ze geboren is, heeft ze losgelaten en de God van Israël omarmt. Met die zekerheid in haar hart zet ze de stap.
Eenmaal in Israël aangekomen wordt haar besluit beproefd. Waar moeten ze wonen en waar zullen ze van eten? Welke toekomst is er weggelegd voor een mooie jonge vrouw als Ruth? In die tijd is het niet gebruikelijk dat een vrouw een baan of onderneming heeft. De enige manier om zeker te zijn van inkomsten lijkt het opnieuw huwen van een man of anders de prostitutie in. Naomi vertelt Ruth dat de God van Israël dit niet wil voor vrouwen die in een situatie verkeren zoals zij. Er is een regel waar ze aanspraak op mogen maken. Waar ze alles verloren lijken te hebben geeft dit hen houvast. Ruth mag naar een familielid gaan van Naomi. Hij kan hen helpen door het land dat van Naomi’s man was over te kopen en Ruth te huwen. Zo blijft het land in de familie en zijn de vrouwen verzekerd van inkomen en status.
Nogmaals geeft Ruth zich over aan de situatie en gaat op weg naar de gerstakker van Boaz; het familielid. Ze vertrouwt op het oordeel van Naomi en de regels van dit nieuwe land. Wanneer Boaz haar opmerkt is hij vriendelijk voor de buitenlandse vrouw. Algauw wordt hij verliefd op haar en wil met haar trouwen. Door alles meermaals los te laten verkrijgt Ruth opnieuw grip op haar leven. Achter het los laten ligt haar vertrouwen op God dat haar moed geeft.
Door Simone van der Lans
Ik hou van mezelf. Dat is wat Natalie uiteindelijk verbaasd over zichzelf zei in de film die ik gisteravond keek. Een persiflage, met een goed geobserveerd randje van waarheid, op een romantische komedie. Haar leven verandert na een valpartij waarbij ze buiten bewustzijn raakt, in een door haar gehate romantische komedie. Volgens Natalie is het onrealistisch dat haar leven leuk en vol liefde kan zijn. Uiteindelijk blijkt dat een gelukkig leven begint bij de ontdekking dat het goed is om van jezelf te houden en zo de dag in te stappen. ‘Isn’t it romantic’ is de titel van de film, voor wie wil weten hoe dat zit.
Ik ben aardig. Het was deze week dat ik voor het eerst werkelijk voelde dat ik echt aardig ben. Tot nu toe heb ik altijd over mezelf gedacht dat ik aardig kan doen. Maar dat ik in werkelijkheid niet aardig ben. Dat zijn anderen wel, maar ik niet. Ik doe aardig omdat het zo hoort, of als een goede daad, of om iemand een plezier te doen of uit berekening. Met een schokje voelde ik de waarheid binnenkomen: Ik ben aardig. Ik kan je vertellen dat het een aardverschuiving is en ik me aangemoedigd voel verder te kijken naar wie ik echt ben. Los van aannames over mezelf.
Leven vanuit zelfliefde. Het klinkt egocentrisch maar dat is het niet. De basis van een liefdevol leven ligt in het kunnen houden van jezelf. Bekijk jezelf met vertedering en je ziet een mens die zijn best doet. Accepteer dat je weleens een steek laat vallen maar reken jezelf er niet op af. Voor je het weet zit je gevangen in overtuigingen die het je steeds moeilijker maken met liefde naar jezelf te kijken. Liefde voor een ander kan alleen groeien op grond van zelfliefde.
Simone van der Lans
Leven moet je leren. Na de eerste ademteug zit je op de leerschool van het leven, zonder weekend of vakantie. ‘Door schade en schande wijs’, heet die school. Dus als je oud bent en bijna van school af mag ben je wijs. Zoals iedereen heb je in je leertijd schade opgelopen en regelmatig voor schut gestaan. Jong was je toen je je eerste stappen zette in de school. Vol verwondering en levenslust stortte je je naar binnen. Leefde erop los. Naarmate je van het leven leerde werd je voorzichtiger. Je telt je zegeningen en hebt je bedenkingen. Een hoofd vol overtuigingen waarmee je het leven afweegt en beoordeelt. Wijsheden, zogezegd.
Tijdens Levenswandel lopen we met een groepje mensen door het bos. We leren van de natuur en van elkaar door onze wijsheid en onwetendheid te delen. Samen verwonderen we ons over hoe de natuur het leven spiegelt of voordoet. Tijdens het thema ‘De aarde als thuis’ mediteren we in stilte onder het wandelen over twee vragen. ‘Voel je je thuis op aarde? Voel je je thuis bij God?’ Bij het laatste stuk van de tocht spreken we hier in tweetallen over. Het innerlijk luisteren en het ervaren van de weldadige stilte om ons heen hebben ons inzicht gegeven in de vragen.
Opmerkelijk was dat van de vijf mensen die er waren; het regende, er drie vanuit hetzelfde levensthema naar de vragen hadden gekeken. Namelijk ‘overgave’ aan het leven. Hoe meer overtuigingen je opdoet in het leven, hoe moeilijker het wordt om je aan het leven over te geven, werd er gezegd. Overtuigingen hebben de neiging je vast te zetten. Je meebewegen met de stroom van het leven, zoals je als kind deed, is een kunst die je gemakkelijk verleert. Een van de vrouwen memoreerde nu en dan hardop te zeggen: ‘Uw wil geschiede.’ Het herinnert ons eraan te leven in overgave. Ervan overtuigd dat de Meester van de leerschool het goede met ons voorheeft.
Simone van der Lans